Aktywność ruchowa, jaką wykonujemy trenując, wpływa korzystnie na ogólną kondycję fizyczną i psychiczną. Tenis kształtuje sylwetkę, poprawia szybkość, siłę, zwinność i wytrzymałość. Jednakże, pomimo wszelkich zalet, trzeba mieć na uwadze fakt, że jest to sport jednostronnie obciążający nasze ciało. Może to prowadzić do asymetrii w napięciu mięśni prawej i lewej połowy ciała i co za tym idzie także różnicy w sile mięśni. W efekcie końcowym może powodować zaburzenia funkcjonalne naszego ciała a nawet pewne schorzenia.
Sporty jednostronne
Podobna sytuacja ma miejsce także w innych dyscyplinach sportowych, których specyfiką jest angażowanie w większym stopniu jednej połowy ciała. Niezwykle rzadko bowiem zdarza się, żeby dana osoba potrafiła grać „na dwie ręce”, zmieniając strony zaangażowane w pracę. Tak więc dyscypliny sportowe takie jak squash, golf, szermierka czy też, bardzo zyskujący w ostatnich latach na popularności badminton, mogą przynieść nie tylko korzyści, ale stać źródłem różnego rodzaju dolegliwości.
Przywracanie równowagi
W zależności od stopnia naszego zaangażowania w uprawianie danej dyscypliny oraz częstotliwości, intensywności treningów i uczestnictwa w sportowej rywalizacji, powinniśmy równoważyć wysiłek oraz pracę mięśni, poprzez stosowanie odpowiednich ćwiczeń dla drugiej połowy naszego ciała, która jest mniej aktywna w ulubionym sporcie. Do tego dobrze jest też dodać kilka ćwiczeń poprawiających elastyczność mięśni i ruchomość poszczególnych elementów ciała.
Dla łatwiejszego zobrazowania sytuacji posłużę się przykładem mojego pacjenta, który każdy weekend spędzał grając po kilka godzin w golfa. Nie mógł się nadziwić, że będąc regularnie przez tyle czasu w ruchu na świeżym powietrzu, odczuwa ból w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Nie rozumiał dlaczego tak się dzieje. Zapytałam wówczas, czy słyszał o tym, żeby na przykład bokser ograniczał swoją aktywność sportową do walki w ringu? Otóż nie. Bokser zanim stanie do walki, bardzo ciężko trenuje, nie tylko technicznie, ale też ogólnokondycyjnie. Dba o szybkość, siłę, wytrzymałość i elastyczność swoich mięśni i odpowiedni zakres ruchomości stawów. Dzieje się tak dlatego, że tylko w ten sposób może osiągnąć sukces i nie narażać swojego ciała na zbędne kontuzje.
Okazało się wówczas, że ów pacjent poza grą w golfa, nie praktykował żadnej innej aktywności ruchowej, a pracę miał siedzącą (co też miało znaczenie w procesie powstawania jego dolegliwości). Bardzo szybko podczas fizjoterapii przekonał się, jakie niedoskonałości drzemią w jego pozornie wysportowanym ciele. Świadomość tego stanu rzeczy i kilkutygodniowa współpraca z fizjoterapeutą pozwoliła rozpracować wszelkie nieprawidłowości i nauczyć mężczyznę ćwiczeń pomagających w utrzymaniu doskonałej kondycji i zdrowia tak, by mógł nadal cieszyć się z uprawiania swojego ulubionego sportu.
Najczęstsze dolegliwości związane z uprawianiem sportów jednostronnych
Wszelkie nieprawidłowości związane z jednostronnym przeciążeniem, w pierwszej kolejności dotyczą mięśni, wprowadzając je zwykle w stan wzmożonego napięcia i związanych z tym dolegliwości bólowych oraz stanów zapalnych w obrębie przyczepów mięśniowych. Długotrwale utrzymujące się problemy natury mięśniowej z czasem przekładają się na problemy stawowe, przebiegające zwykle z bólem i ograniczeniem zakresu ruchu. Są związane ze stawem nadgarstkowym, łokciowym, barkowym w obrębie kończyny górnej oraz stawem skokowym i kolanowym w kończynie dolnej. Zdecydowanie rzadziej pacjenci zgłaszają dysfunkcje w okolicy stawu biodrowego.
Należy pamiętać, że wszystkie elementy naszego ciała nie działają pojedynczo, lecz współdziałają ze sobą. W związku z tym, z pozoru niegroźna dysfunkcja w jednym obszarze ciała, może powodować dokuczliwe dolegliwości w innych obszarach, czasem nawet odległych od pierwotnego źródła. Na przykład dysfunkcja w obrębie stawów i mięśni stopy może mieć wpływ na powstawanie dolegliwości bólowych kręgosłupa. Jednostronny rozwój siły i masy mięśniowej będzie wywierał niekorzystny wpływ na postawę ciała i może prowadzić do powstawania wad postawy, zwłaszcza u dzieci i młodzieży.
Łokieć tenisisty jako często spotykana dysfunkcja
Jednym z najczęściej spotykanych problemów jest tzw. łokieć tenisisty. To choroba, która nazwę swą zaczerpnęła od tenisistów, którzy wykonując ruchy rakietą, intensywnie używają stale tej samej grupy mięśni prostowników nadgarstka. W miejscu przyczepu ścięgien do nadkłykcia bocznego kości ramiennej pojawiają się zmiany degeneracyjne, odczyny zapalne i towarzyszący temu ból.
Choroba przytrafia się też osobom, które nigdy w tenisa nie grały, ale wykonują specyficzna pracą, polegającą na powtarzalnych ruch prostowania i zginania oraz supinacji (rotacja zewnętrzna) i pronacji (rotacja wewnętrzna) nadgarstka lub też zmuszeni są utrzymywać tę grupę mięśni w długotrwałym napięciu.
Ból jest zlokalizowany na bocznej stronie stawu łokciowego i zdecydowanie nasila się podczas wprowadzania mięśni prostowników nadgarstka w skurcz. Nasilenie bólu bywa zróżnicowane: od lekkiego i sporadycznego, do stałego i ostrego. Leczenie zwykle jest zachowawcze. Polega na odciążeniu kończyny poprzez wyłączenie bolesnych ruchów, stosowaniu fizykoterapii, terapii manualnej oraz zabiegów wykonywanych przez lekarzy w postaci iniekcji osocza bogatopłytkowego, komórek macierzystych lub środków przeciwzapalnych. W nielicznych przypadkach może być zastosowane leczenie operacyjne.
Sport to zdrowie
Aby powiedzenie: „Sport to zdrowie” miało szanse być prawdziwym, przystępując do uprawiania jakiejkolwiek aktywności sportowej powinniśmy zdawać sobie sprawę zarówno z korzyści, jak i zagrożeń dla zdrowia, jakie ona za sobą niesie. Bardzo ważna jest jej różnorodność i kompleksowy, zrównoważony wpływ na cały organizm. Ma to szczególne znaczenia dla dzieci. Im później młody człowiek zacznie specjalizować się w konkretnej dyscyplinie sportu, tym więcej czasu będzie mógł poświęcić na wypracowanie ogólnej sprawności na odpowiednio wysokim poziomie. Zbyt wczesna specjalizacja będzie sprzyjać skłonnościom do kontuzji i urazów przeciążeniowych.
O autorze
