Szwedzka Laponia zimą jest magiczna. Śnieg mieni się niczym morze diamentów, stada reniferów przechadzają się po lasach, zielone wstęgi zorzy wiją się na nocnym niebie. Nie ma drugiego takiego miejsca na starym kontynencie z tak rozległymi, dzikimi i pięknymi krajobrazami. Region, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, rozciąga się od archipelagu Zatoki Botnickiej po obszary górskie za kołem podbiegunowym. Tu można poczuć Matkę Naturę w jej najbardziej surowej i nieokiełznanej postaci. Szwedzka Laponia, często nazywana „europejską Alaską”, jest także domem dla Saamów – najstarszego ludu zamieszkującego Skandynawię.
Saamowie – rdzenni mieszkańcy Laponii
Nie lubią jak się o nich mówi „Lapończycy”. Żyją w poszanowaniu natury i kultywują dawne tradycje – to dzięki nim unikalny krajobraz szwedzkiej Laponii pozostał nieskażony współczesną cywilizacją. Saamowie – bo o nich mowa – są najstarszymi mieszkańcami Skandynawii, którzy pojawili się na jej terenach już 10 tysięcy lat temu! Ten rdzenny lud, zamieszkujący północną Norwegię, Szwecję, Finlandię oraz półwysep Kolski w Rosji, posiada własną kulturę, język i tożsamość. Niegdyś koczowniczy pasterze żyjący z przepędzania reniferów, polowania i rybołówstwa, dziś są narodem dumnym ze swojego dziedzictwa i posiadającym pełnię praw. Doceniają, gdy o ich miejscu zamieszkania mówi się Sápmi, a nie Laponia, bo tak brzmi nazwa obszaru w języku północnosaamskim.
Za stolicę szwedzkich Saamów oraz ważny ośrodek kultury uznaje się Jokkmokk, miasteczko leżące w samym sercu regionu. To tutaj od 1605 roku ma miejsce coroczny kolorowy jarmark startujący w pierwszy czwartek lutego. Na targu można kupić wyjątkowe rękodzieło, spróbować tradycyjnych potraw oraz wziąć udział w licznych wydarzeniach kulturalnych. Tu także znajduje się przecudny Górski Ogród Botaniczny Szwecji. Jokkmokk jest dobrą bazą wypadową do zwiedzenia Parku Narodowego Muddus lub nieco dalej położonych parków Sarek, Stora Sjöfallet czy Padjelanta, które znane są ze wspaniałych krajobrazów i pięknej przyrody.
Warto wiedzieć, że natura jest nieodłącznym elementem życia Saamów, którzy są bardzo czuli na wszelkie, nawet drobne zmiany, jakie się w niej dokonują. Stąd osiem pór roku zamiast czterech. Najdłuższą jest zima (tzw. dálvve), która trwa od grudnia do marca. Arktyczny klimat nie jest wcale tak straszny, jak się wydaje. Sprzyja wielu aktywnościom na świeżym powietrzu, takim jak wędrówki na rakietach śnieżnych, przejazdy psimi zaprzęgami czy wędkarstwo podlodowe. Zimowa sceneria wygląda niczym wyjęta z baśni, szczególnie gdy nocą na niebie pojawia się zorza polarna.
Wstęgi ponad arktycznym niebem
Jedno z najbardziej spektakularnych zjawisk przyrodniczych na Ziemi od wieków fascynuje bogactwem kolorów i kształtów. Zorza polarna (aurora borealis) zwykle pojawia się za kołem podbiegunowym i jest efektem eksplozji na słońcu. Barwne smugi powstają dzięki pędzącym z prędkością światła cząstkom słonecznym zderzającym się w atmosferze. Każdy wytrwany podróżnik pragnie zobaczyć ją choć raz w życiu, ale nie zawsze jest to łatwe zadanie. Pogoda dalekiej północy ma to do siebie, iż trudno ją w pełni przewidzieć. Przydatna może okazać się aplikacja na telefon, która będzie śledzić możliwość wystąpienia zorzy polarnej. Jej nasilenie mierzy czynnik aktywności geomagnetycznej (tzw. czynnik KP) ze skalą od 1 do 9. Powyżej 4 można spodziewać się magicznego spektaklu, który najczęściej pojawia się między 22.00 a 1.00 w nocy od października do końca marca.
Najlepszym miejscem do oglądania zorzy polarnej w szwedzkiej Laponii jest Park Narodowy Abisko położony ok. 100 km na północny zachód od Kiruny (największego miasta regionu). Wystarczy dostać się na Aurora Sky Station wyciągiem krzesełkowym ze stacji STF Abisko Turiststation. Unikalny klimat tego obszaru sprawia, że niebo jest prawie czyste (opady są mniejsze niż w pozostałej części Szwecji), a zanieczyszczenie światłem jest niemal zerowe.
Można polować na zorzę na własną rękę lub wykupić wycieczkę u lokalnych agencji turystycznych zapewniających transport i profesjonalnych przewodników. Istnieje też możliwość połączenia atrakcji. Niektóre firmy oferują nocne wycieczki, podczas których podziwia się niebo z perspektywy sań ciągnionych przez renifery lub psiego zaprzęgu.
Hotel wyrzeźbiony w lodzie
Okolice Kiruny pełne są atrakcji. Można oglądać zorzę polarną w Parku Narodowym Abisko, wspiąć się na najwyższą górę Szwecji Kebnekaise, zaszaleć na nartach w ośrodkach Björkliden i Riksgränsen.
Raptem 20 minut drogi od miasteczka leży słynna wioska Jukkasjärvi, gdzie można zapoznać się z tradycyjnym lapońskim zajęciem – hodowlą reniferów i zatrzymać się w legendarnym (bo pierwszym, który powstał na świecie) lodowym hotelu.
Icehotel to niezwykły obiekt, który odradza się na nowo każdej zimy przy użyciu tysięcy ton lodu z zamarzniętej rzeki Torne. Wybrani artyści z całego świata tworzą z niego prawdziwe dzieło sztuki, oczarowując gości bajecznymi apartamentami, które roztopią się po zakończeniu sezonu. We wnętrzu hotelu panuje stała temperatura -5 stopni mimo to chętnych na spędzenie nocy na lodowym łożu przykrytym skórami reniferów nie brakuje. Nocą apartamenty tworzą hotel, a za dnia wystawę sztuki, którą każdy może zwiedzić po zakupie biletu. Na miejscu znajduje się także uznana restauracja oraz bar lodowy. Dla tych, którzy chcieliby się tu zatrzymać bez względu na porę roku powstał Icehotel 365 oferujący klasyczne pokoje hotelowe i domki.
Z ciekawostek: twórcy filmu „Śmierć nadejdzie jutro” o przygodach Jamesa Bonda stworzyli lodowy pałac, inspirując się właśnie Icehotel w Jukkasjärvi.
Psim zaprzęgiem lub skuterami śnieżnymi
Bezkresne krajobrazy, dzika przyroda i wspaniałe zwierzęta. Szwedzka Laponia została stworzona do zwiedzania! Miłośnicy natury i pieszych wędrówek docenią liczący ponad 400 km Szlak Królewski (Kungsleden), jeden z najbardziej znanych szlaków turystycznych na świecie, który przebiega przez trzy parki narodowe: Abisko, Stora Sjöfallet i Pieljekaise oraz osady Saamów hodujących renifery.
Dużej frajdy dostarczy także wycieczka psim zaprzęgiem. Nabieranie prędkości na otwartych przestrzeniach, jazda po zamarzniętych jeziorach i rzekach z hordą rozentuzjazmowanych husky to jedna z najpopularniejszych zimowych atrakcji regionu. Świetną metodą zwiedzania jest jazda skuterem śnieżnym. Zimą, gdy wody są zamarznięte, dotarcie do niektórych fiordów i archipelagów nie stanowi problemu. Ale uwaga! Należy mieć przy sobie prawo jazdy. Dla tych, którzy obawiają się podróży skuterami śnieżnymi alternatywą są poduszkowce. W ten sposób można zwiedzić m.in. Archipelag Luleå leżący w północnej części Zatoki Botnickiej.
Luksusowo wśród przyrody
Wypoczynek wśród drzew lub na wodzie? W szwedzkiej Laponii wszystko jest możliwe. W Harads, małej miejscowości leżącej ok. 90 km od miasteczka Luleå, znajdują się dwa unikalne obiekty, które zaspokoją potrzeby spragnionego relaksu podróżnika. Treehotel to wyjątkowy hotel łączący nowoczesną architekturę z otaczającą ją naturą. Składa się z siedmiu oryginalnych domków, z czego każdy został zaprojektowany przez innego architekta. Jeden wygląda jak ogromne ptasie gniazdo, kolejny to futurystyczna chatka przypominająca swoim wyglądem UFO, a jeszcze inny z zewnątrz wygląda jak lustrzana kostka, w której odbija się niebo oraz rosnące wokół drzewa. Domki, mające powierzchnię od 15 do 30 mkw., umieszczone są pomiędzy wysokimi drzewami na wysokości od 4 do 6 metrów nad ziemią.
Drugą perełką Harads jest Arctic Bath, hotel zbudowany na wodzie. W budynku głównym przypominającym ptasie gniazdo mieści się większość pokoi hotelowych, restauracja, sauna, eleganckie spa oraz niewielki basen na świeżym powietrzu. Na miejscu prócz wypoczynku można zafundować sobie zajęcia z jogi, kurs fotografii albo wybrać się na arktyczne safari, spróbować wędkarstwa podlodowego czy biegów narciarskich. W hotelowej restauracji na gości czekają wykwintne dania inspirowane tradycyjnymi szwedzkimi potrawami.
Doskonałej kuchni można również spróbować w Luleå, które posiada szeroką bazę gastronomiczną serwującą lokalne lapońskie przysmaki, a także międzynarodowe specjały z całego świata. W miasteczku znajduje się najdalej wysunięty na północ Szwecji uniwersytet, a także ważny port. Dziewicza przyroda kontrastuje tutaj z centrami handlowymi, muzeami, restauracjami i barami. Część z zabudowań miasta jest zlokalizowana na okolicznych wysepkach. Archipelag, obejmujący ponad 1300 wysp, to doskonałe miejsce dla pragnących wyruszyć na arktyczną przygodę.
Kilka kilometrów od centrum miasta leży Gammelstad – najlepiej zachowany przykład „wioski kościelnej” w Szwecji. Drewniane miasteczko z XV-wiecznym kościołem Nederluleå i 424 budynkami powstało w celu zapewnienia zakwaterowania wiernym, którzy podróżowali z daleka. Dzięki temu, mogli oni uczestniczyć w nabożeństwach kościelnych.
Warto widzieć: Główne lotniska szwedzkiej Laponii to Luleå i Kiruna, do których można dolecieć z przesiadką w Sztokholmie.
Przeczytaj także: Morsowanie dla zdrowia i urody. Sprawdź, od czego zacząć
O autorze
