Metaloproteinazy (ang. matrix metalloproteinases, MMP) to rodzina 23 enzymów odpowiedzialnych za rozkład tzw. macierzy pozakomórkowej. Stanowi ona główne „rusztowanie” matrycy skórnej i zbudowana jest z kolagenu, elastyny, laminy czy fibronektyny. W zależności od substancji, na które działają MMP wyróżnia się: kolagenazy, żelatynazy, stromielizyny i matrylizyny. W odniesieniu do komórek skóry, szczególnie ważne są kolagenazy odpowiedzialne za rozkład kolagenu typu I, II, III i X.
Zmniejszenie się stężenia kolagenu (obserwowane przy zwiększonej aktywności metaloproteinaz) odpowiada za występowanie zmarszczek mimicznych oraz bruzd. Zwiększona aktywność MMP skutkuje także zaczerwienieniem skóry, łuszczeniem się naskórka, ale również poważniejszymi schorzeniami, takimi jak trądzik różowaty, liszaj płaski czy łuszczyca.
Działanie metaloproteinaz
Metaloproteinazy biorą udział w wielu procesach fizjologicznych (tworzenie naczyń krwionośnych, gojenie ran, przebudowa kości i stawów), jednakże ich zwiększona aktywność może prowadzić do różnych patologii, w tym także komórek skóry. Wykazano, że pod wpływem wielu czynników środowiskowych (promieniowanie UV, alkohol, dym tytoniowy, konserwanty w żywności) aktywność MMP znacząco wzrasta i może być przyczyną starzenia się skóry.
Oprócz zwiększonej degradacji kolagenu i elastyny MMP odpowiadają także za zwiększoną produkcję cytokin pro-zapalnych czy wzrost wytwarzania wolnych rodników. Procesy te dodatkowo nasilają uszkodzenia komórek skóry, co prowadzi do zaniku włókien podstawnych, zaburzeń pigmentacji, nasilenia suchości skóry czy upośledzenia mikrokrążenia. Nasza skóra jest więc mniej natleniona i odżywiona. Wzmożona aktywność MMP zwiększa także przepuszczalność naczyń krwionośnych i prowadzi do ich nasilonego pękania, przez co skóra jest zaczerwieniona i szczególnie wrażliwa na działanie zewnętrznych czynników uszkadzających.
TIMP w kosmetykach
Aby zapobiegać działaniu MMP na komórki skóry, warto stosować tkankowe inhibitory metaloproteinaz, w skrócie TIMP. Enzymy te niwelują działanie metaloproteinaz, uniemożliwiając rozkład kolagenu i elastyny w skórze właściwej oraz chroniąc przed utratą jędrności i elastyczności skóry. Są także niezwykle skuteczne w przeciwdziałaniu zaczerwienienia się skóry. Na rynku znaleźć można szeroką gamę produktów zawierających TIMP. Wiele z tych substancji uzyskało ostatnio ochronę patentową. Zaliczamy do nich:
- aktywne biologicznie peptydy – Tripeptyd-2 i Myristoyl Tetrapeptide-20
- ekstrakt z dyni zwyczajnej (ang. Cucurbita pepo)
- ekstrakt ze skórki owoców liczi (łac. Litchi chinensis)
- ekstrakt z brunatnicy Laminaria ochroleuca zwanej „złotą algą”
Metaloproteinazy i ich wpływ na skórę
Zarówno w badaniach in vitro, jak i klinicznych na ludziach, potwierdzono działanie przeciwstarzeniowe kosmetyków zawierających TIMP. Uważa się, że są one szczególnie efektywne w obecności przeciwutleniaczy – witaminy C czy kwasu liponowego. Dodatek antyoksydantów niweluje pozostałe mechanizmy odpowiedzialne za utratę jędrności czy elastyczności skóry, co określa się jako działanie synergistyczne (wzmacniające).
Kosmetyki z tkankowymi inhibitorami metaloproteinaz to skuteczny sposób na redukcję objawów przedwczesnego starzenia się skóry. Choć preparaty te są na rynku stosunkowo od niedawna, uważa się, że stanowią one „kosmetyki inteligentne”, które dbają o szczególne potrzeby naszej skóry.
Przeczytaj także: Pomidory w walce ze starzeniem się skóry? Ten suplement nas odmłodzi!
O autorze
